Tại xã Tiến Thủy, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, có một ngôi nhà cổ mang kiến trúc Pháp đã tồn tại hơn 100 năm. Đây không chỉ là một công trình nhà ở thông thường mà còn là biểu tượng lịch sử và văn hóa, thể hiện sự giao thoa độc đáo giữa kiến trúc phương Tây và phong cách sống của người Việt trong bối cảnh xã hội đầu thế kỷ XX.
Ngôi nhà được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ 20, khi thực dân Pháp có mặt tại Việt Nam và bắt đầu du nhập các kiểu kiến trúc châu Âu vào đời sống người dân. Khác với những ngôi nhà truyền thống của người Việt sử dụng tre, nứa hay gỗ làm vật liệu chủ đạo, ngôi nhà kiểu Pháp này được xây bằng gạch nung, mái lợp ngói đỏ, có trần cao, tường dày nhằm cách nhiệt và tạo sự mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông. Đặc biệt, các chi tiết như cửa vòm, lan can sắt uốn lượn, các cột lớn và hành lang rộng tạo nên vẻ đẹp thanh lịch, sang trọng, rất đặc trưng của kiến trúc Pháp cổ.
Bên trong ngôi nhà, không gian được chia thành nhiều phòng với thiết kế hài hòa, hợp lý. Trần nhà cao giúp lưu thông không khí tốt, mang lại cảm giác thoáng đãng. Cầu thang gỗ cổ, các ô cửa kính màu, đèn chùm cũ kỹ… tất cả như tái hiện một thời kỳ vàng son đã qua. Nhiều vật dụng, đồ nội thất trong nhà vẫn còn nguyên vẹn, góp phần tôn lên giá trị lịch sử và văn hóa của công trình.
Trải qua hơn một thế kỷ với bao biến thiên của thời cuộc, ngôi nhà vẫn đứng vững, thách thức thời gian và thời tiết khắc nghiệt miền Trung. Không chỉ là nơi ở của nhiều thế hệ trong một gia đình, ngôi nhà còn là nhân chứng lịch sử, nơi lưu giữ những câu chuyện, ký ức về một thời kỳ giao thoa văn hóa giữa Việt Nam và Pháp.
Ngày nay, giữa nhịp sống hiện đại, sự xuất hiện của những ngôi nhà cao tầng, kiến trúc hiện đại dần thay thế lối sống truyền thống, thì ngôi nhà cổ ở Tiến Thủy lại trở thành một điểm nhấn đặc biệt, thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt là giới nghiên cứu văn hóa, lịch sử và du khách yêu thích kiến trúc cổ.
Việc bảo tồn và phát huy giá trị của ngôi nhà là vô cùng cần thiết, không chỉ vì yếu tố kiến trúc, mà còn vì đây là một phần ký ức, bản sắc của địa phương. Ngôi nhà kiểu Pháp hơn 100 tuổi này không chỉ là di sản kiến trúc mà còn là “linh hồn” của Tiến Thủy, Quỳnh Lưu – nơi quá khứ và hiện tại giao thoa trong từng viên gạch, từng ô cửa và từng câu chuyện được truyền lại qua nhiều thế hệ.
